palci
Jedinica:
- Duljina/udaljenost
Upotreba diljem svijeta :
- Pretežno se koristi u Sjedinjenim Državama, Kanadi i Ujedinjenom Kraljevstvu
Opis:
Palac je jedinica za duljinu koja se primarno koristi u imperijalnim i američkim običajnim mjernim sistemima, i iznosi 1/12 stopei 1/36 jarda.
Definicija:
Od 1959, definirano je i međunarodno priznato da palac iznosi 25.4mm (milimetara).
Podrijetlo:
Palac se u Ujedinjenom Kraljevstvu koristi kao jedinica mjere najranije od sedmog vijeka, a 1066. godine definirano je da palac odgovara duljini tri suha zrna ječma pozicionirana tako da im se krajevi dodiruju (ova definicija važila je nekoliko vijekova).
U 12. vijeku, škotski palac je definiran kao jednak širini palca prosječnog čoveka pri bazi nokta. Slične jedinice mjere postojale su u mnogim dijelovima koje danas smatramo savremenom Evropom, pa su tako riječi za palac na portugalskom, francuskom, italijanskom, španjolskom i brojnim drugim jezicima isti ili veoma slične riječi za palac.
Engleska riječ inch (palac) vodi podrijetlo od latinske reči unicia, što znači jedna dvanaestina (s obzirom na to da je palac tradicionalno 1/12 stope).
Čak su se i u dvadesetom vijeku diljem svijeta primjenjivale različite definicije za palac, iako su se one razlikovale za manje od 0,001%. Institucija za britanske standarde je 1930. godine usvojila palac od tačno 25,4 mm, dok je 1933. godine isto uradila Asocijacija za američke standarde, a prva država koja je pravno usvojila ovu definiciju bila je Kanada 1951. godine.
Sjedinjene Države i države Komonvelta su 1959. godine potpisale sporazum pristajući na standardizovanih 25,4mmdefinicije.
Česte reference:
- Američki novčić od 25 centi ima nešto manji prečnik od jednog palca.
- Potpuno formirana ljudska očna jabučica ima prečnik od približno jednog palca.
Upotreba u kontekstu:
Od 1995. godine, u Ujedinjenom Kraljevstvu palac (kao i stopa, jard i milja) zvanično su utvrđeni kao primarne jedinice mjere koje se koriste na prometnim znacima kao i za druge mjere udaljenosti i brzine. U drugim okruženjima, metričke mere su sada primarni sistem, iako se palac i dalje često upotrebljava u neformalnim situacijama, a naročito je koriste ljudi koji su rođeni i obrazovani u Britaniji prije uvođenja decimalnog sistema.
U Sjedinjenim Državama, istraživači koriste S.A.D. istraživački palac (U.S. Survay inch) koji je definiran kao 1/39.37 metra, i izveden je iz Mendelhalove naredbe iz 1893. godine po kojoj 1 stopa iznosi 1200/3937 metra.
Komponentne jedinice:
- Tradicionalno, palac je najmanja cijela jedinica mjere za duljinu u imperijalnom sistemu, dok se jedinice manje od palca prikazuju u formi razlomka 1/2, 1/4, 1/8, 1/16, 1/32 i 1/64 palca.
- U ranom 19. stoljeću u U.K. inženjeri mašinstva su počeli da koriste hiljaditi dio palca, kako je mjerenje sa većom preciznošću postalo moguće. Umnožci novog razlomka postali su poznati pod nazivom dau (thou).
Multiplikatori:
- 12 palaca = 1 ft (stopa).
- 36 palaca = 1 yd (jard).
