Метр
Бірлігі:
- Ұзындық / қашықтық
Дүниежүзіндегі қолданыс:
- Метр, метрикалық өлшем жүйесінің бір бөлігі ретінде дүниежүзі бойынша қашықтық өлшем бірлігі ретінде қолданылады. тек АҚШ-та ғана көп жағдайда империялық жүйе қолданылады.
Сипаттама:
Метр - метрикалық жүйедегі ұзындық өлшеу бірлігі және халықаралық СИ бірліктер жүйесінің негізгі бірлігі.
СИ жүйесі мен басқа да МКС жүйелердегі (метр, килограмм және секундқа негізделген) негізгі ұзындық өлшеу бірлігі ретінде метр Ньютон сияқты басқа да күшті өлшеу бірліктерін шығарып алу үшін қолданылады.
Анықтама:
1 м 1.0936 ярд не 39.370 дюймге тең.
1983 жылдан бері метр ресми түрде жарықтың вакуумде 1/299 792 458 секундта жүріп өткен қашықтығы ретінде анықталады.
Түпнұсқа:
Ондық өлшеу жүйесі 17 ғ. соңында ұсынылған болатын. Онда "метр" термині "Metron Katholikon" cөздерінен алынған, мағынасы - «әмбебап өлшем».
Метрдің ерте кездегі анықтамасы "бір секундтағы жарты периодты маятниктің ұзындығы". 18 ғ. қарай "бір квадрант бойындағы Жер меридианы ұзындығының он миллионнан бір бөлігіне" (экватордан солтүстік полюске дейінгі ара қашықтық) негізделген метрдің анықтамасы кеңінен танымал бола бастайды. Бұл анықтама Франция 1795 жылы метрикалық жүйені қабылдаған кезде енгізілген болатын.
Метр бөліктерінің үлгілері - бірінші сары мыс, кейінірек платина, сосын платина/иридий құймасы жүйелі метр стандарттары ретінде дайындалған. 1960 жылы метр эталоны ретген сәулесі толқынының ұзындығы көмегімен қайта қарастырылған болатын. Қазіргі метрді жарық жылдамдығы арқылы анықтау 1983 жылы қабылданған.
Жалпы сілтемелер:
- Ер адамның бойының орташа ұзындығы 1.75 м.
- Олимпиадалық жүгіруде қолданылатын кедергілердің биіктігі 1,067 м.
- Әлемдегі еі биік ғимарат Бурж Халифаның биіктігі (2012 ж. дерек бойынша), 828 м.
- Нью-Йорктағы Эмпайр-Стейт-Билдинг ғимаратының биіктігі 381 км.
- Теміржол енінің стандарты (рельстердің ара қашықтығы) 1,435 м құрайды.
Құрамдас бірліктер:
- 1/100 м = бір сантиметр
- 1/1,000 м = бір миллиметр
- Сондай-ақ, микрометр, нанометр, пикометр, фемтометр, аттометр, цептометр және йоктометрді де қараңыз.
Дәрежелер:
- Негізгі қолданылатын еселік бірлік ол – километр (1 000 м), алайда, басқа да метрге еселік болатын СИ бірліктер бар, мәселен, декаметр (10 м), гектометр (100 м), және мегаметр (бір миллион метр).
- СИ жүйесінде метрге еселік болатын ең үлкен өлшем бірлігі йоттаметр (1,000,000,000,000,000,000,000,000 метр) деп аталады.
