დუიმები
-ის ერთეული:
- სიგრძე / მანძილი
მსოფლიო გამოყენება :
- ძირითადად გამოიყენება შეერთებულ შტატებში, კანადაში და დიდ ბრიტანეთში.
აღწერა :
დუიმი არის სიგრძის ერთეული, რომელიც ძირითადად გამოიყენება იმპერიულ და აშშ-ს ადგილობრივ საზომ სისტემებში. იგი წარმოადგენს ფუტის 1/12 ნაწილს და იარდის 1/36 ნაწილს.
განსაზღვრება:
1959 წლიდან მოყოლებული, დუიმი განსაზღვრულია და საერთაშორისოდ მიღებული, როგორც 25.4მმ (მილიმეტრის) ეკვივალენტი.
წარმოშობა :
დუიმი გამოიყენებოდა გაზომვისთვის ინგლისში ჯერ კიდევ მე-7 საუკუნიდან მოყოლებული და 1066 წელს განისაზღვრა, როგორც ქერის სამი გამხმარი მარცვლის სიგრძის ტოლი, რომლებიც ერთმანეთის მიყოლებით მდებარეობენ (ამ განსაზღვრებამ რამდენიმე საუკუნეს გაუძლო).
მე-12 საუკუნეში შოტლანდიური დუიმი იქნა შემოღებული, რომელიც განისაზღვრა, როგორც საშუალო ადამიანის ცერა თითის სისქე ფრჩხილის დასაწყისში. გაზომვის მსგავსი ერთეულები არსებობდნენ მრავალ ადგილას, რაც ამჟამად თანამედროვე ევროპას წარმოადგენს, ხოლო დუიმის აღმნიშვნელი სიტყვა პორტუგალიურ, ფრანგულ, იტალიურ, ესპანურ და მრავალ სხვა ენაში თითქმის იგივე იყო ან ძალიან წააგავდა ცერა თითის აღმნიშვნელ სიტყვას.
ინგლისური სიტყვა ინჩი (inch) ანუ დუიმი, მომდინარეობს ლათინური სიტყვიდან uncia, რაც ნიშნავს ერთ მეთორმეტედ ნაწილს (დუიმი ტრადიციულად წარმოადგენდა ფუტის 1/12 ნაწილს).
მე-20 საუკუნეშიც კი, დუიმის სხვადასხვა განსაზღვრებები ჯერ კიდევ გამოიყენებოდა მსოფლიოში, თუმცა ისინი ერთმანეთისგან 0.001%-ზე ნაკლებით განსხვავდებოდნენ. 1930 წელს ბრიტანეთის სტანდარტების ინსტიტუტმა დუიმი გაუტოლა ზუსტად 25.4 მმ-ს, რაც გაიმეორა ამერიკის სტანდარტების ასოციაციამ 1933 წელს და პირველი ქვეყანა, რომელმაც ოფიციალურად დაამტკიცა ეს განსაზღვრება, იყო კანადა 1951 წელს.
1959 წელს აშშ-მ და ბრიტანეთის თანამეგობრობამ ხელი მოაწერეს ხელშეკრულებას, რომლითაც ეთანხმებოდნენ დუიმის სტანდარტიზებულ განსაზღვრებას, როგორც 25.4 მმ.
გავრცელებული ხმარება :
- აშშ-ს 25-ცენტიანი ("მეოთხედი") მონეტა ერთ დუიმზე ნაკლებია დიამეტრში.
- მოზრდილი ადამიანის თვალის კაკალს დაახლოებით 1 დუიმის დიამეტრი აქვს.
გამოყენების კონტექსტი :
1995 წელს დიდ ბრიტანეთში დუიმი (ფუტთან, იარდთან და მილთან ერთად) ოფიციალურად გამოცხადდა ძირითად საზომ ერთეულად საგზაო ნიშნებისთვის და საგზაო მოძრაობასთან დაკავშირებული მანძილების და სიჩქარეების გაზომვისთვის. სხვა სფეროებში მეტრული ერთეულები ამჟამად ძირითად სისტემად ითვლება, თუმცა დუიმები კვლავ ხშირად გამოიყენება არაფორმალურად, განსაკუთრებით იმ ადამიანების მიერ, რომლებიც დაიბადნენ და განათლება მიიღეს მეტრული სისტემის დამკვიდრებამდე ბრიტანეთში.
ამერიკის შეერთებულ შტატებში გეოდეზისტები იყენებენ აშშ გეოდეზიურ დუიმს, რომელიც განსაზღვრულია, როგორც მეტრის 1/39.37, და გამოყვანილია მენდენჰოლის 1893 წლის განკარგულებიდან, რომელმაც 1 ფუტი გაუთანაბრა 1200/3937 მეტრს.
კომპონენტი ერთეულები :
- დუიმი ტრადიციულად სიგრძის საზომი უმცირესი მთლიანი ერთეულია იმპერიულ სისტემაში, სადაც დუიმზე მცირე სიგრძე იზომება დუიმის 1/2, 1/4, 1/8, 1/16, 1/32 და 1/64 ნაწილებით.
- დიდ ბრიტანეთში მე-19 საუკუნის დასაწყისში, ზუსტი გამოთვლებით დაკავებულმა ინჟინრებმა დაიწყეს დუიმის მეათასედი ნაწილების გამოყენება, რადგანაც გაზომვის უფრო დიდი სიზუსტე გახდა შესაძლებელი, და ამ ახალი წილადი ერთეულის ჯერადი სიდიდეები შემდგომში ცნობილი გახდა თაუ-ს (thou) სახელწოდებით.
ჯერადი რიცხვები:
- 12 დუიმი = 1 ფტ (ფუტი)
- 36 დუიმი = 1 იარდი
